YUMURTALIK KİSTİ NEDİR?
Yumurtalık kistleri, menopoz ve adölesan dönemleri gibi farklı dönemlerde görülebilen kistlerdir.
Yaş gruplarına göre yumurtalık kistleri şu şekildedir:
Fonksiyonel kistler: 13-18 yaş arası görülebilmektedir. Bu dönemde vücut hormonları henüz oturmadığı için geçici kistler oluşabilmektedir. Bu kistleri takip etmek çok önemlidir çünkü düşük bir ihtimalde olsa kistin oluşturduğu ağırlıktan dolayı over torsiyonu denilen yumurtalığın kendi etrafında dönmesi veya kistin patlaması yani kist rüptürü sorunu oluşabilmektedir. Torsiyon cerrahi işlem gerektirir. Rüptürler ise takiple düzelebilmektedir. Bu takip sürecinde herhangi bir ilaç tedavisi söz konusu değildir.
Korpus luteum kistleri: Adet dönemlerinde görülmektedir. Yumurtalama ile meydana gelir ve tamamına yakın kaybolur.
Germ Hücreli Tümörler: Adölesan ve üreme çağında görülebilen tümörlerdir. Tedavisinde ameliyat yeterli olurken bazen ek olarak kemoterapiye de ihtiyaç duyulabilmektedir. Daha çok solid kitlelerdir. Ultrason kontrolü ile tanı kolaylıkla konulabilmektedir. Kan testleri de yapılmalıdır. Bu tür tümörlerde hastanın genç yaşta olması nedeniyle doğurganlığın korunması önemlidir. Cerrahisi sırasında tümör bırakılmamalıdır. Jinekoonkolojik takip önemlidir.
Dermoid kistler: Gebelik döneminde görülebilmektedir. Kistin içerisinde deri, kıl, yağ, kemik gibi dokular bulunur. Kitle çıkarılarak sorun ortadan kalkmaktadır. Dermoid kistler kendi etrafında dönerek ani karın ağrılarına neden olabilirler.
Çikolata (endometriyoma) kistleri: Kistin içerisindeki yapı erimiş çikolataya benzetildiği için bu adı almıştır. Üreme döneminde en sık görülen kistlerdir. Doğurganlık döneminde her 10 kadından 1 i bu kistlere sahip olabilmektedir. Hastanın çocuk sahibi olmak gibi bir düşüncesi var ise ultrason aracılığı ile hasta takip edilmelidir ancak hastanın ağrı şikayeti çok fazla ise ameliyat önerilir. Ancak kandan alınan tümör belirteci olan CA-125 kanda artış gösteriyorsa bu hastalarda da ameliyat gerekmektedir. Kanser riski üreme çağındaki çikolata kistlerinde düşüktür. Yaş ilerledikçe çikolata kistlerinin tümöral olma riski artmaktadır.
KAPALI YUMURTALIK KİSTİ AMELİYATI NEDİR?
Yumurtalıkta bulunan kistlerde her zaman cerrahi bir tedavi uygulanmayabilir. Ancak çeşitli durumlarda yumurtalık kistlerinin cerrahi bir işlem ile alınması gerekebilmektedir. Bu operasyona, literatürde kistektomi adı verilmektedir.
Yumurtalık kisti operasyonları kapalı ya da açık ameliyat yöntemleri ile yapılabilir. Ancak günümüzde en yaygın olarak kapalı yöntem, yani laparoskopik yöntem uygulanmaktadır. Kapalı ameliyat yöntemde göbek deliği altında ve kasık bölgesinde yaklaşık1 cm boyutunda delikler açılır. Bu delikten girilerek kist alınır. Kesi oldukça küçük olduğu için hastanın iyileşme süresi de oldukça kısadır.
Ameliyattan sonra hastanın ağrı duyması, açık ameliyata göre çok daha azdır. Bundan dolayı hastaya hekimin onayı ile kapalı ameliyatın uygulanması daha çok tercih edilmektedir.
Kapalı yumurtalık kisti ameliyatı sonrası;
-20 gün boyunca cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
-2 gün geçmeden duş alınmamalıdır. 2 gün sonra ise ayakta duş alınmalıdır.
-10 gün boyunca havuza, denize veya küvete girilmemelidir.
-Hekimin verdiği ilaçlar aksatılmadan alınmalıdır.
-Kontroller ihmal edilmemelidir.
