Çikolata kisti, Endometrizis hastalığı nedir?
Çikolata kistinin ne olduğunu anlamak için endometrizis hastalığını açıklamak gerekir. Endometrizis rahim zarı da denilen endometrium dokusunun rahmin dışında bulunmasıdır. Rahim zarı adından da anlaşılacağı gibi rahmin içinde bulunur ve her ay adetle beraber kanama şeklinde dışarıya dökülür. Rahmin içinde bulunması gereken bu doku karın zarında, yumurtalıklarda, barsaklar üzerinde, cilt altında bulunabilir. Bazı hastalarda gözde bile olduğu bulunmuştur. Bu anormal yerleşimin nedeni tam bilinmemektedir. Genetik, anatomik ve bağışıklık sistemi ile ilgili hipotezler vardır. Hiçbiri kanıtlanamamıştır.
Rahmin dışında bulunan endometrium dokusu rahmin içinde bulunan doku gibi hormonlara cevap verir ve her ay kanar. Karın içerisinde veya yumurtalıklarda olan bu kanama ile hasta küçük bir iç kanama yaşar. Şiddetli ağrı ile kendini gösterir. Bu hastalarda adetler çok ağrılı olabilir. Adet ağrısı dışında cinsel ilişki sırasında ağrı, büyük tuvaleti yaparken ağrı, kabızlık, kısırlık da yaşanabilir.
Oluşan bu kanama odakları karın içerisinde organların birbirine yapışmasına neden olur. Barsakların, tüpleri ve yumurtalıklarında içinde bulunduğu yapışıklıklar hastanın adet dönemleri dışında da ağrı hissetmesine neden olur. Yumurtalıklar ve tüpler arasında ki anatomik ve fonksiyonel ilişkinin bozulması ile kısırlık gözlenebilir.
Endometrizis hastalığı yumurtalıklara yerleştiğinde çikolata kistine neden olabilir. Bu kistler içine yoğun kanama oluş kistlerdir. İçeride bulunan kan zamanla koyulaşır ve akışkanlığı azalır. Bu kıvam ve görüntü erimiş çikolataya benzediği içi bu isim verilmiştir. Çikolata kistinin varlığı şiddetli bir endometriozis hastalığı varlığına işaret eder. Bu hastalarda yumurtalıklar sıklıkla rahmin arkasına yapışık olarak gözlenirler.
Her çikolata kisti ameliyat edilmeli midir?
Endometriozis hastalığı östrojen yani kadın hormonu bağımlı bir kanserdir. Yani hasta menopoza girene kadar salgıladığı kadınlık hormonundan beslenen endometriozis hastalığı var olmaya devam edecektir.
Bu nedenle çikolata kistleri tekrarlayabilir. Tedavi planlamasında hastanın yaşı, kist boyutu, çocuk isteği, kistte kanserleşme bulguları varlığı önemlidir. Kist boyutu için kesin bir ameliyat sınırı yoktur. Hızlı büyüyen ve içinde kanser düşündüren yapılar bulunan kistler ameliyat edilmelidir.
Endometriozis’te önemli noktalar nelerdir?
Hastalar tekrar ameliyat olabileceklerini akılda tutmalıdırlar.
Her endometriozis hastası kısır değildir. Yaygın hastalıkta gebelik ihtimali azalır ama bir hastaya kesin kısırsın denilemez.
Hastalığın yaygınlığı ile ağrı paralel değildir. Çok yaygın hastalıkta ağrı görülmeyebilir. Tam tersi hafif hastalıkta şiddetli ağrı olabilir.
Derin dokulara kadar ilerlemiş ve nodül denilen sert dokular ameliyatla çıkarılmalıdır.
Endometriozis hastalığında tedavinin seçiminde çocuk isteği ve hastanın yaşı çok önemlidir.
Endometriozis hastalığında ilaç tedavisi ile hastalık tedavi edilebilir veya frenlenebilir.
Çikolata kisti yumurtalıkta durduğunda yumurtalığa zarar verir. Cerrahi olarak kistin çıkarılması da yumurtalıkta yumurta kaybına neden olur. Bu nedenle cerrahi kararı dikkatle verilmelidir. Kapalı yöntemle cerrahi tercih edilmelidir.
Endometriozis hastalığında karın içerisinde çok sayıda yapışıklık olur. Ameliyat sırasında bu yapışıklıkları dikkatle açmak ve barsakları korumak önemlidir. İdrar yollarına dikkat edilmelidir. Bu yüzden ileri evre endometriozis ameliyatlarını tecrübeli hekimlerin yapması tercih edilebilir.
